การศึกษา: พัฒนาการหรือบูรณาการ

...คนนี้มีลักษณะต่างออกไปจากรถยนต์ คนไม่เหมือนรถยนต์ รถยนต์นั้นเป็นองค์รวมก็จริง แต่เป็นองค์รวมที่นิ่งเป็นองค์รวมแบบตาย ไม่มีชีวิตชีวาที่แท้จริง อาจจะใช้เคลื่อนไหวไปอะไรต่างๆ แต่มันก็ไม่ได้มีพัฒนาการอะไรของมันขึ้นมา มันก็อยู่อย่างนั้น อยู่ในสภาพอย่างนั้น แต่คนเราไม่เป็นอย่างนั้น คนเราเป็นองค์รวมที่มีการเคลื่อนไหว มีการเจริญเติบโต มีการเปลี่ยนแปลงไป องค์รวมที่เรียกว่าคนนั้นก็เกิดจากองค์รวมคือกายกับใจ ซึ่งแต่ละอย่างก็ซอยออกไปได้มากมาย เฉพาะด้านกายก็มาจากอวัยวะคือส่วนประกอบย่อยๆ ทั้งหลายมากมาย ซึ่งแต่ละส่วนนั้นก็มีพัฒนาการของมัน มีความเจริญเติบโตขึ้นมาได้ ไม่เหมือนกับชิ้นส่วนของรถยนต์ที่นิ่งเป็นชิ้นส่วนที่ตาย แต่ชิ้นส่วนอวัยวะของมนุษย์นี้มีความเจริญเติบโตขึ้นมา...
ที่มาจาก ธรรมกถา ปาฐกถา แก่ ศาสตราจารย์ ดร. อุบล เรียงสุวรรณ ผู้ก่อตั้งคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, คณบดี คณาจารย์ และผู้เข้าร่วมประชุม ณ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์