สนทนาธรรม: ชีวิต จริยธรรม กับการวิจัยทางการแพทย์

...มนุษย์จะต้องไม่ประมาทในการศึกษา ต้องเรียนรู้เรื่องเหตุปัจจัยต่างๆ เรื่องการส่งผลกระทบของปัจจัยต่างๆ ในระบบความสัมพันธ์ของธรรมชาิติให้ชัดเจนและทั่วตลอดยิ่งขึ้น จึงจำเป็นต้องถ่อมตัวให้มากเพราะแทบจะไม่มีทางเลยที่จะรู้ได้สมบูรณ์ และอันนี้เป็นตัวสร้างขีดจำกัดให้แก่วิทยาศาสตร์ตลอดเวลาว่าจะทำอะไรแล้ว ก็ไม่สามารถจะมั่นใจได้โดยสมบูรณ์ และจริยธรรมจึงเข้ามาเกี่ยวข้องตรงนี้...

...จริยธรรมเข้ามาตรงนี้ คือ ตรงที่ว่ามนุษย์อยู่ในโลกนี้ เป็นผู้เลือกปฏิบัติการ ทำอย่างไรจะให้เขาเลือกทำการได้อย่างมีผลดีที่สุด...

• นำไปพิมพ์รวมเล่มกับเรื่องอื่นๆ ในหนังสือ "การแพทย์ยุคใหม่ ในพุทธทัศน์"
• ข้อสังเกต เนื่องจากท่านเจตนาให้ใช้นามระหว่างสนทนา ตามสมณศักดิ์ในขณะนั้น แม้หนังสือจะพิมพ์เมื่อดำรงสมณศักดิ์ที่ "พระพรหมคุณาภรณ์" แล้วก็ตาม จึงพบว่าในการพิมพ์ครั้งต่อๆ มาท่านจะใช้สมณศักดิ์ว่า "พระธรรมปิฎก"
• พิมพ์ครั้งแรก (มกราคม ๒๕๔๘) จัดพิมพ์โดย โครงการชีวจริยธรรมกับการวิจัยวิทยาศาสตร์การแพทย์สมัยใหม่ มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาิติ-ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ