จากสุขในบ้าน สู่ความเกษมศานติ์ทั่วสังคม

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

วัตถุประสงค์ทั้ง ๕ ที่ต้องเอามาทบทวนทุกครั้ง

ในที่นี้ ขอทบทวนว่า ในฐานะชาวพุทธเราควรจะเน้นย้ำวัตถุประสงค์ทั้ง ๕ ประการของการทำบุญอุทิศให้แก่ผู้ล่วงลับ วัตถุประสงค์ ๕ ประการนั้นคือ

ประการที่ ๑ เป็นการอุทิศกุศลแก่ผู้วายชนม์ไปแล้ว อันนี้เป็นวัตถุประสงค์ชัดเจนโดยตรง ทุกท่านเมื่อจัดพิธีก็มุ่งหมายวัตถุประสงค์ข้อนี้เป็นอันดับแรก เพราะฉะนั้น สำหรับวัตถุประสงค์ข้อนี้จึงไม่มีใครลืม ดังที่ทุกท่านเมื่อบำเพ็ญกุศลทำบุญแล้วฟังพระสงฆ์อนุโมทนา ก็ได้กรวดน้ำอุทิศส่วนกุศลไป โดยหวังว่าท่านผู้ล่วงลับคงได้อนุโมทนายินดี ปลาบปลื้มใจ ในบุญกุศลที่ลูกหลานญาติมิตรได้อุทิศให้แก่ท่าน ขอให้บุญนี้สำเร็จแก่ท่านในสัมปรายภพนั้นๆ ต่อไป

ประการที่ ๒ เป็นการทำหน้าที่ของเราที่เป็นลูกเป็นหลาน ตามหลักของญาติธรรมอันพึงปฏิบัติต่อบิดามารดาที่ว่า เมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว เราก็ทำบุญอุทิศให้ท่าน เรียกว่าเป็นบุพเปตพลี บัดนี้เราก็ได้ทำหน้าที่ของเราแล้ว คือได้แสดงออกถึงความกตัญญูกตเวที

ประการที่ ๓ เป็นการบูชาพระคุณของท่านผู้ล่วงลับ อย่างน้อยก็เป็นการแสดงความเคารพนับถือและความมีน้ำใจต่อท่านว่า เมื่อท่านล่วงลับจากไปเราก็ไม่ได้ทอดทิ้งท่าน

ประการที่ ๔ เป็นการถวายกำลังแก่พระสงฆ์ผู้ทำหน้าที่สืบต่ออายุพระพุทธศาสนา ประชาชนนั้นเมื่อถึงโอกาสสำคัญของชีวิต หรือมีกิจกรรมสำคัญของส่วนรวม ก็มักถือโอกาสที่จะบำเพ็ญกุศลหรือทำบุญกัน ในการทำบุญนั้น ก็จะมีการถวายภัตตาหาร และถวายไทยธรรมต่างๆ ซึ่งเป็นวิธีการที่จะถวายกำลังแก่พระสงฆ์ ให้ท่านสามารถปฏิบัติศาสนกิจ ทำงานพระศาสนา เมื่อพระสงฆ์มีกำลังปฏิบัติศาสนกิจ และทำหน้าที่ของท่านอยู่ต่อไป พระพุทธศาสนาของเราก็ดำรงอยู่ได้

ประการที่ ๕ เป็นการบำเพ็ญบุญ คือ ความดีของตัวเจ้าภาพเอง คือตัวเราเองทุกท่านผู้ทำบุญนั่นแหละได้ทำบุญให้แก่ตัวเอง ไม่ว่าจะทำให้แก่ใครก็ตาม ในที่สุดก็ตัวเรานั่นเองแหละที่ได้บุญนั้น ซึ่งโดยสรุปก็คือ การบำเพ็ญทาน ศีล และภาวนา

อันนี้เป็นวัตถุประสงค์โดยย่อ ๕ ประการ ในที่นี้อาตมภาพจะไม่ชี้แจง เป็นเพียงนำมาทบทวนกันเอาไว้ ว่าในเมื่อเราทำบุญครั้งหนึ่ง ก็ต้องให้ได้ครบวัตถุประสงค์ทั้ง ๕ ประการนี้ เรามาสำรวจตัวเองในเวลาประกอบพิธีดูว่าเราทำครบไหม ถ้าเราทำได้ครบทั้ง ๕ ประการก็เกิดมีปีติ เอิบอิ่มใจ ว่าเราได้ทำครบครัน ตามหลักการของพระพุทธศาสนาแล้ว

โดยเฉพาะพิธีในวันนี้เป็นการแสดงออกซึ่งความกตัญญูกตเวทีอย่างสำคัญ ดังที่ได้กล่าวแล้วเบื้องต้นว่าเป็นวันสำคัญสำหรับครอบครัว ในฐานะที่ท่านผู้ล่วงลับคือคุณพ่อ เป็นบุพการีที่สูงสุดของลูกๆ ลูกๆ นั้นมีบุพการีสูงสุดคือพ่อแม่ มีพ่อคนเดียวแม่คนเดียว เพราะฉะนั้นเราจึงถือเป็นเรื่องสำคัญมาก

 

เนื้อหาในเว็บไซต์นอกเหนือจากไฟล์หนังสือและไฟล์เสียงธรรมบรรยาย เป็นข้อมูลที่รวบรวมขึ้นใหม่เพื่อช่วยในการศึกษาค้นคว้าของผู้สนใจ โดยมิได้ผ่านการตรวจทานจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
ผู้ใช้พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือหรือเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง